وزن کردن و توزین صحیح با استفاده از ابزار های مختلف توزین ،مانند باسکول جاده ای یا ترازوی دیجیتال، امری روزمره است که اگرچه ظاهرا همگی ما با آن سر و کار داریم اما کمتر پیش می آید که به اهمیت بسیار آن در عرصه جامعه و صنعت کشور اندیشیده باشیم. مسلماً چند گرم بالا و پایین در هنگام خرید از سوپر مارکت امری عادی و پذیرفتنی است. و به راحتی از کنار ان میگذریم. اما تصور کنید قرار است این خطا در مقیاس بزرگتر و در حین انجام یک پروژه صنعتی یا تجاری رخ دهد و مرتباً تکرار شود. مسلماً خسارت ناشی از این اتفاق قابل چشم پوشی نیست.به وِیژه در صنف مرغداران که معمولا از باسکول دیجیتال مانند باسکول 50 تنی یا باسکول 60 تنی برای توزین بار استفاده میشود و نشان میدهد که مقیاس این خطا بسیار بیشتر از چند گرم خواهد بود. با این مقدمه به ضرورت نصب باسکول مرغداری به شیوه ای کاملا صحیح اشاره داریم و دلایل ضرورت کاهش خطا در باسکول جاده ای در این صنایع را مورد بررسی قرار میدهیم.
بزرگی و وسعت صنعت مرغداری در ایران
صنعت پرورش طیور یکی از بخش های مهم استراتژیک کشور است که در بین شاخه های مختلف آن رورش مرغ های گوشتی و تخم گذار به جهت تولید پروتئین مورد نیاز جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آخرین آمارهای رسمی نشان میدهد تا سال1399تعداد46496 سالن با ظرفیت 417.6 میلیون قطعه مرغ گوشتی در کشور فعال بوده است و در همین زمان مرغداری های پرورش مرغ تخم گذار نیز از 4663 سالن پرورش با ظرفیت 98 میلیون قطعه مرغ تخم گذار برخوردار بوده اند.که این آمار خود به تنهایی گویای وسعت زیاد این صنعت در کشور است.
میزان خسارات وارده به مرغداران در اثر توزین نامناسب
از آنجا که بدلیل استفاده از مقیاس وزن در معاملات، استفاده از یک سیستم دقیق و مناسب در هر صنفی لازم و ضروری است ناگفته پیداست که اگر قرار باشد در صنعت مرغداری نیز نسبت به خطای ناشی از توزین بی تفاوت باشیم ممکن است خسارت های غیر قابل جبرانی حاصل شود. برای اثبات ادعا به مثال زیر توجه کنید:
یک واحد مرغداری با ظرفیت 30 هزار قطعه در نظر میگیریم. گوشت تولیدی در این واحد با لحاظ کردن 7 درصد ضایعات میتواند 28 هزارتن برای هر دوره باشد. با تئجه به آمار، میزان کود تولیدی برای هر دوره نیز 50 تن در نظر میگیریم. حال با فرض داشتن یک باسکول 50 تنی، متوسط توزین ما در هر دوره نزدیک به 1120بار (560 توزین پر و 560 توزین خالی) خواهد بود، که اگر میزان خطای حداقلی احتمالی این باسکول کامیون کش را فقط را 20 کیلوگرم به ازای هر 50 تن در نظر بگیریم، در هر دوره معادل 11 تن خطا اتفاق می افتد. با توجه به اینکه معمولا هر دوره بهره برداری بین 45 تا 60 روز طول میکشد، بنابراین از این سالن بصورت سالانه میتوان در 5 دوره اقدام به پرورش مرغ و تولید گوشت نمود.
لذا میزان خطای احتمالی سالانه معادل 55 تن است که اگر قیمت فروش گوشت مرغ 650 هزار ریال در نظر گرفته شود، با صرف نظر کردن از موضوعاتی نظیر خرید و فروش کود و خوراک دام و جوجه، با استفاده از این باسکول 50 تنی رقمی معادل 3 میلیارد و 575 میلیون تومان خسارات سالانه به صاحبان مرغداری وارد میشود. که در صورت توزین صحیح می توانست به راحتی جز درآمد آنها باشد.
نکات پنهان خسارات میلیاردی
این مثال به سادگی گویای واقعیتی تلخ است که متاسفانه به دلیل عدم رعایت استانداردهای صحیح و عدم توجه خریداران باسکول در بخش های مختلف صنعت کشور ممکن است گریبان آنها را بگیرد و خسارات زیادی در ابعاد مختلف به آنها وارد سازد.
نکته جالب توجه در این میان آن است که بسیاری از صاحبان باسکول جاده ای نسبت به اینگونه خسارات بی اطلاع یا کم اطلاع هستند و اصولا به دلیل عدم آشنایی با شرایط ایده آل یک باسکول توجه کافی را در هنگام خرید آن به خرج نمی دهند و نتیجه آن می شود که نمونه آن در مثال واحد مرغداری توضیح داده شد.
با توجه به مثال آورده شده میتوانید رقم دقیق خسارت وارد شده به کسب و کار خود را با جایگزینی آمار گفته شده بدست آورید که بعضاً بسیاری از مرغداران با نصب باسکول جاده ای نامناسب یا باسکول دیجیتال با لودسل های بی کیفیت مانند لودسل چینی، گاهاً بار خود را با خطای توزین بیش از 100 کیلوگرم به ازای هر 50 تن وزن می کنند و سالانه خسارات زیادی را متحمل میشوند. در سال های اخیر و در دوران پسا کرونا، با توجه به بحران اقتصادی بوجود آمده در کل دنیا و افزایش قیمت ناگهانی خوراک دام بعضا این خسارات میتواند منجر به ورشکستی کامل مرغداران شده و تنها بدلیل عدم رعایت استاندرهای اولیه و کیفیت کافی متناسب با کسب و کار، تمامی سرمایه ی افراد از بین برود.
تهیه شده توسط گروه تحقیقات بازار شرکت فرد ایران
